BİRİNCİ Dünya Savaşı’nın en trajedik savaşlarından olan Sarıkamış Harekatı’nın  105.’inci yıldönümünde Allahü Ekber Dağları’nda donarak ölen onbinlerce Türk askeri anılıyor. 22 Aralık 1914’te başlayan ve yaklaşık 3 hafta sürerek 15 Ocak 1915’te sona eren Sarıkamış Harekatı Türk milletinde travma etkisi yapmış ve bugüne kadar sürmüştür. Osmanlı İmparatorluğu 1. Dünya Savaşı’na Yavuz ve Middilli gemilerinin Sivastopol Limanı’nı bombalaması ve 1 Kasım günü Rusya’nın Osmanlı’ya savaş ilan etmesi ile girdi.

SARIKAMIŞ İLE ALMANYA RAHATLAYACAKTI

Enver Paşa

Savaşa girmeden önce Osmanlı İmparatorluğu’nun 2 Ağustos 1914’te Almanya ile yaptığı ittifak anlaşması gereğince Osmanlı Ordusu, Ruslara karşı Doğu Cephesi’nde savaşacaktı. Bu arada Avrupa’da devam eden savaşta Batı Cephesi’nde sıkışma yaşanmış ve Almanya bunun önüne geçmek için Osmanlı’nın Rus kuvvetlerini üzerine çekmesi istenmekteydi.

TANNENBERG ÖRNEK ALINDI

Berlin’deki Hindenburg Karargahı’ndan Osmanlı Harbiyesi’ne gönderilen raporlarda Almanların Rusları 26-28 Ağustos 1914 tarihinde Tannenberg Kuşatması’nda bozguna uğratıp 120 bine yakın Rus askerini esir aldıkları ve en etkili askeri hareketin kuşatma olacağı belirtiliyordu.Bugün Polonya sınırları içinde olan eski Doğu Prusya’da bulunan Tannenberg’deki kuşatma, Sarıkamış için yapılacak  harekatın en iyi örnek olduğu gösteriliyordu.

3 ALMAN GENERAL DE SAVAŞTAYDI

Sarıkamış Kuşatma Harekatı gereğince 90 bin mevcudu bulunan Osmanlı 3. Ordusu, Rus işgali altında bulunan Sarıkamış’a kuşatma harekatı başlatacak ve Ruslar geri püskürtülecekti. Dağılan Rusların peşinde bütün Kafkasya alınarak Rusya’nın içlerine ilerlenecek ve Orta Asya Türkleri ile birleşilecekti. Harekatı bizzat yönetmek için Erzurum’a Alman General Bronsart von Schellendorf Paşa ve General Otto von Feldmann Paşa ile gelen Osmanlı Harbiye Nazırı ve Başkomutan Enver Paşa 3. Ordu’nun başına geçti. 22 Aralık günü kuşatma harekatı başladı.

YAKLAŞIK 60 BİN KAYIP

22 Aralık 1914-15 Ocak 1915 tarihleri arasında geçen Sarıkamış Muharebeleri tam bir hayal kırıklığı ile sonuçlandı. Harekatın ilk günlerinde Sarıkamış’a giren öncü birliklerimiz Ruslar tarafından yok edilirken yaklaşık eksi 30 derece soğukta 2400 rakımlı Allahü Ekber Dağları’nda yürümek zorunda kalan onbinlerce askerlerimizi kaybederek yaşadık. Onbinlerce Türk askeri dondurucu soğukta donarak kurşun bile atmadan donarken binlerce asker de tifüsten hayatını kaybetti. Durumun kötüleştiğini gören Enver Paşa 3 Ocak’ta 3. Ordu’yu Hafız Hakkı Paşa’ya devrederek Erzurum’a geri döndü. Hafız Hakkı Paşa da orduya geri çekilme emri verdi ve Sarıkamış Harekatı yaklaşık 60 bin asker kaybı ile sonuçlandı. Uzun yıllar Sarıkamış’ta 90 bin Türk askerinin donarak öldüğü belirtilmesine rağmen son dönemde yapılan bilimsel çalışmalarla 60 bine yakın askerin harekatta öldüğü ortaya çıktı.

Sarıkmış Harekatı’nın yapan 3. Ordu Kurmay Başkanı olan Alman Albay Felix Guze, savaştan sonra ‘Sarıkamış Hatıraları’ isimli kitabında”Ordu zaten o mevsimde harekete geçmeseydi tifo ve dizenteriden ölecekti. Bir asker için sıcak yatağında ölmektense cephede ölmek daha şereflidir’diye yazmıştı.